القائمة الرئيسية

الصفحات

 

TIMEẒṚA[1] N WEMYAG



Taqbaylit temxallaf af tutlayin nniḍen di tseftit ama di talγiwin n
yemyagen ama deg yemqimen i nseqdac. Timeẓṛa i nessen di teqbaylit
mačči dayen yesεan agdazal2 akk di tutlayin nessen. Di teqbaylit, nseqdac imyagen i weglam [3] . Tikwal amyag azal-is, d azal n tigawt [4] af tikkelt. Imi taqbaylit d tagelmawt [5], timeẓṛa-s teddunt ilmend n wannect-a.
Ma yella neṭṭef talγa-ya : kečč ţţafeg (amyag « afeg » yeftin [6]
ar wanaḍ ussid) a ţ-naf belli temxallaf af telγa-ya : kečč afeg.
Talγa tamezwarut nezmer a d-nini belli d tagdazalt akk d tmeẓra «aoriste intesif » n tegrigit.
Ulac timeẓri « imal » di teqbaylit akken i ţ-nessen di telmanit neγ di tefrensist. Dda lmulud isemma-yas akka maca ma yella negra belli «imal= future », a neḥṣel.
Walit kan snat tefyirin-a :
Izri : heggan-as-d imensi ad yečč , yeğğat-id akken.
Imal : Azekka ad yečč di tmeγra.
« ečč » yefti ar wurmir (imal) : nezmer a t-nseqdec deg yezri neγ deg yimal.
Af wannect-a i nekkes imal nbeddel-it s wurmir.




    ALUGEN: i lmend unamek, yal amyag γur-s 6 n tmeẓṛa.


    1. ANAḌ [7] : m’ ara s tiniḍ i walbaεḍ t ad iger
    kra (yiwet n tikkelt kan). Deg wana neţmeslay i win, tin,wid d tid
    yellan tama-neγ [kečč, kem, kunwi, kunemti]
    m.d.: - meslay tutlayt-ik[m].
    -Beddet af warraw nwen.
    Cebḥemt taggniţ.


    2. ANAḌ USSID [8] : m’ ara s tiniḍ i walbaεḍ ad iger kra (aṭas n tikkwal) :

    m.d :- ţmeslaytutlay-ik (yal ass).
    ţbeddat af warraw nwen.
    -ţcebbiḥemt tagniţ.

                Neţsiliγ anaḍ ussid :

    - s wezwir n wewṣilen ţţţ(e) neγ t(e) :
    (ddu) ţţeddu,
    (afeg) ţţafeg,
    (ezzi) tezzi.
    - s tmerniwt n yiwet n tergalt : (ẓer)

    errem, (ger) ggar.

    - s ubeddel n yiwet teγri : (ssken) sskan.
    - neγ s 3 ayaki yezrin.

    g.t.
    --Ma yili usekkil amezwaru d targalt, nzeggar-as kan yiwen usekkil ţ :ţrus, ţnadi.
    --Ma yella usekkil amezwaru d taγri, nzeggar-as s 2 isekkilen ţ : ţţafeg, ţţaddam.


    3. IZRI : d tigawt yezrin(iεeddan tekfa).
    Meslayeγ-d di temsirt yezrin (c.f Amyag) af yemyagen inezmaren akk d yemyagen inammumen, nenna-d :
    Ar yemyagen inammumen, talγa nsen deg wurmir ur temxallaf af tin n yezri. Ma d imyagen inezmaren, talγa nsen deg wurmir temxallaf af tin n yezri.
    m.d. Smizγeγ, ḥemleγ(ad ḥemleγ), nekcem (a nekcem), swiγ( ad sweγ)...

    4. URMIR [9]: D tigawt taḥerfit. Akken yezmer ad imel izri, yezmer daγen ad yessken
    imal [10] .
    Urmir ur t-nseqdac ara weḥdes. Nzeggar-as(zwir) dayem azermyag [11] ‘’ad ’’. “ad” nrennu-ţ ticki nexsa ad nmeslay af yimal, neγ af wayen [nella] neţmenni[t].

    5. URMIR USSID[12] :am akken deg wanaḍ ussid, Urmir ussid yesselkam tigawt yeţεeṭṭilen(yeţdumun deg wakud), i d-yeţţuγalen...

        - Nek kerzeγ tamurt-iw (aseggas yezrin), nek kerrzeγ tamurt-iw(yal aseggas)
        - Nwala-ten mi neẓrurḍen (send id’elli tameddit),

    neţwali-ten m’ ara d-εeddin (tal tameddit),

    - Teţruḥu t-ţuγal-ed,
    - Iteddu
     am ujeḥl(n)id’ uyaẓid’…


    6. AMAΓUN[13] d ameskan n wemyag. Ur ifetti ara ilmend n yemqimen udmawan.
    Tal timeẓṛi γur-es amaγun-is.
    m.d : amyag afeg

    Izri
    -->;Ilaw[14] : nek yufgen, neţţat yufgen, nukni yufgen....atg.
    -->; Ibaw[15] : nek ur nufig, neţţat ur nufig….

    Urmir(ulac γur-s amaγun ibaw waki)
    -->;(ara) yafgen
    urmir ussid
    -->; ilaw : yeţţafgen
    -->; ibaw : ur neţţafeg

    1 aspect
    2 équivalent
    3 description
    4 action
    5 descriptive
    6 du verbe "Fti"= conjuguer
    7 impératif
    8 impératif intensif
    9 aoriste
    10 futur
    11 préverbe
    12 aoriste intensif
    13 participe
    14 affirmatif
    15 négatif

هل اعجبك الموضوع :

تعليقات