الترحم على الميت بالأمازيغية

    S tsebba n tnamit ay uγen Yimaziγen ttmeslayen s tutlayin tibeṛṛaniyin, tutlayt tamaziγt n wass-a tejla aṭas n yirman ed tenfaliyin tinaṣliyin, d ayen yeğğan imatlayen imaziγen ur ttafen tikkwal amek ara d-bdun ameslay, neγ amek ara t-kemmlen, neγ amek ara t-gerden. Umuγ-a d-yetteddun d asekfel n yirman ed tenfaliyin tinaṣliyin yettwattun; d aseḥdeq n tiden-nni d-yettureḍlen s talγiwin n tutlayt taγbalut : taεrabt. Umuγ-a ur yemmid ara ; netta d taruẓi n usalu i widen yebγan ad nadin deg taγult-a i wakken ad d-skeflen imedyaten niḍen ara yessisehlen tutlayt s tmaziγt.

1.    Γef waḥsab n … / γef wakk-n …   (selon / d’après)

·         Γef waḥsab n yigenni-a, iḍ-a ad d-yeγli wedfel.

·         Γef wakk-n d-nnan yeγmisen, aselway n tigduda yenṭer.

2.    I lmend n …    (à titre d’exemple)

·         Aṭas n tmukrisin ay d-nemmuger. I lmend n wawal, tidersi n wedrim d yiwet.

3.    Ur … kan, maca ula … daγen … (non seulement,  … mais aussi)

·         Ur d adrim kan ay t-ixuṣṣen, maca ula d tazmert daγen.

4.    Iḥun Ṛebbi … / Cwi-kan … (heureusement)

·         Teγli-d tgejdit fell-as, iḥun Ṛebbi ur t-tḥuz ara.

5.            Dacukan … (cependant / seulement)

·         Yessen tamaziγt, dacukan ur tt-yesseqdac ara.

6.    Dakken… / nwis           (que)

·         Ssutreγ deg-s kra n wedrim, yenna-yi-d dakken yerḍel-iten akk i medden.

·         Dakken ur d-yerri s wawal ur iyi-sewhem ara, imi netta d amagad.

1.    Awidukan … (tant mieux)

·         Yegrareb s tkeṛṛust-is, maca yemneε ur yemmut. Awidukan.

2.    Ad yeg Ṛebbi …        (que + subjonctif)

·         Ad yeg Ṛebbi yejji umuḍin-nwen !

3.    A-wer …             (que … ne)

·         A-wer aγ-d-iqis Ṛebbi s wayen nteg n yihwah.

4.    Ad yeg Ṛebbi yedder … / yedder … (que vive / vive)

·         Ad yeg Ṛebbi ddren yinifiyen !

5.    Ad yeg Ṛebbi yeγli … / yeγli … (à bas)

·         Ad yeg Ṛebbi yeγli unesbaṭli !

6. Hib … neγ … / ya … ya … (soit, … ou bien)

·         Fren kan yiwen webrid: hib ad tedduḍ yid-i, neγ yid-s.

·         Snefraneγ-k gar sin yiberdan: ya ad tedduḍ yid-neγ, ya yid-sen.

7.    Lidiw / aγerya / εiwaḍ (au lieu de)

·         Lidiw ad ifak ameddakel-is, netta yerwel.

8.    Ihayen / yirbeḥ          (d’accord / OK)

·         Yenna-yi-d ad nemlil azekka, nniγ-as ihayen.

9.    Deg turda … / deg ṛṛay … (à mon avis)

·         Deg turda-w, yessefk ad neg kra i weḥbas n urebrab.

1.    Akk-n ttxemmimeγ nekk, … / akk-n cukkeγ nekk, … (je crois que)

·         Akk-n ttxemmimeṣ nekk, yessefk ad nebdu tikli tura.

2. Yuwi-yi-d Ṛebbi … / Yeḥsab-iyi Ṛebbi …  (j’ai l’impression que)

·         Yuwi-yi-d Ṛebbi ilaq nebdu sya.

3.    Wullen, … (et bien / bon)

·         Acu ara d-tiniḍ deg uḍris-a ? Wullen, la ttwaliγ igerrez aṭas.

4.    Akk-n yebγu yili, … (en tous les cas)

·         Akk-n yebγu yili, yessefk ad nerzu fell-as.

5.    Akk-n yebγu yili + isem (quelque soit)

·         Akk-n yebγu yili wassif, yessefk ad t-nezger.

6.    Maḍlani, … [i] (mondialement)

·         Maḍlani, anaẓur-a ur yettwassen ara.

·         Ur yettwassen ara unaẓur-a maḍlani.

7.    Damsani, …[ii] (économiquement parlant)

·         Damsani, nezmer ad d-nini d akken tamurt-a ad tt-id-temmager tezγent tameqqrant.

[i].  Nezmer ad d-nernu awalen niḍen am “digani” (localement), “sertani” (politiquement), atg.

[ii] . Ma deg tefṛansist ed tenglizit, qqaren (économiquement parlant / economically speaking), deg taεrabt qqaren kan (سياسيا) ; tanfalit n tmaziγt tebna ihi γef tmeggarut-a.