ISEM - ADDADEN N YISEM
Ass-a ad εerd'eγ ad kecmeγ deg weh'ric n yisem, imi d neţţa i yuγen adeg meqqren di tjerr'umt taqbaylit.
Ad bduγ s yisem akk d waddaden-is.
Seddaγ-d di tagara, imedyaten γef wayen i d-uran sin imesnalwen dda Lmulud akk d Mass N.Zerrad af weh'ric-a n waddad amaruz. Ur mgaraden-t at'as tmuγliwin nsen af wezwel-a. Acu kan, nezmer a d-nini d akken N.Zerrad yiwi-d ilugan d imaynuten (mačči d asnulfu maca d tanfalit) af wayen i d-yenna dda Lmulud.
TABADUŢ
Isem d-awal ameskil yemmalen amdan , aγersiw neγ taγawsa.
Imedyaten
Anelmad d amdan.
Agd’id’ d aghersiw .
Agelzim d taγawsa.
Taγawsa tebd’a γef sin waggayen: akmam akk d amdwen. Af umedya
-It’ij, aseklu, afus … ---> d ismawen ikmamen
-Anebdu, ass, tameddit…---> d ismawen imdwen.
Agzul
-Isem yezmer ad yili d amdan, d aγersiw neγ d taγawsa. -Taγawsa, neţţat, tezmer a ţţ-ili d akmam neγ d amdwen.
Alugen.1
Isem yesεa sin n waddaden: addad ilelli akk d waddad amaruz.
Imedyaten
Anelmad / Unelmad
Uccen / Wuccen
Tamellalt / Tmellalt
Aqcic / Weqcic
Ul / Wul
Tajewwaqt / Tjewwaqt
“Addad amaruz d ticki m’ ara tbeddel tiγri tamenzut n yisem neγ m’ ara s nezwar w neγ y i yisem.” *
-Ih'emmel weqcic seg wul. (da , d tamerniwt i s nerna w i tazwara i yisem)
-Ameksa bu tjewwaqt.(da , nekkes tiγri tamenzut a)
Alugen.2
Ilmend a d-nsuleγ addad amaruz n yisem, isefk a s-nezwar s tenzaγt “neγ”.
Imedyaten
Akal ---> γer wakal. (d timerniwt i nerra /w/).
Tixxamin ---> γer texxamin.(/i/ yeţţuγal d /e/)
Tabburt(tawwurt)--->γer tebburt. ( /a/ yeţţuγal d /e/).
Tamawt
Addad amaruz yezmer ad yesεu yiwet n talγa akk d waddad ilelli. Akka am di
- tala / γer tala
- tuγmest / γer tuγmest
- iγellen / γer iγallen
- Amaruz n wunti
Deg wuntiyen amagrad :
a) iγelli (ma yili wesget n yisem ibedu s i)
--Tura tabr'aţ ( imi asget d tibr'atin).
--Llint(ldint) tewwura (imi asget d tiwwura).
b)yeţţγimi ( ma yili wesget ibeddu s a neγ u)
--nekcem taddart (asget : tuddar).
--Teγma timmi (asget: tammiwin).
Amaruz umalay
Di tuggti irennu azgenaγri (semi-voyelle) zdat n yisem.
-Tikwal ur irennu-yara ( deg yismawen n 3 imelsa(tunt'iqin) neγ ugar ibeddun s i):
--iğğuğğeg ilili.
G.m. Awalen ur nbeddu-yara s teγri ur sεin ara amaruz: yenγa-t fad
Ay yesεan talγa umaruz d:
1°)ismawen ibeddun s umagrad
2°)kra n wawalen nnid'en ibeddun s teγri, akka am:
--wa, win, wihin, aya, ayen, ayahi, igad, albaεd', akkahi, amek, ach'al, annect, ansi, ilindi, imiren, azekka, acemma...
Tit' n wa γef wa
- (Ay isuref kan mass N.zerrad ma yella tezleg tsuqqelt
i s-giγ i wed'ris-is)
Addad amaruz itefγ-ed seld tanzeγt:
Yekcem deg wexxam.
isem asemmad (neγ azwel s deffir wemyag)
-Yewwet weqcic(A.I. : aqcic)
# yewwet aqcic (asemmad n tγawsa usrid).
-Tajewwaqt umeksa( A.I.: ameksa).
-Yiwen n wedrar(A.I : adrar).
-Yiwet tfunast (A.I.: tafunast).
* nekkes-it-id seg "tajerr'umt n tmaziγt tamirant" n K.Naït-Zerrad
Amawal
Aγersiw = animal
Addad = état
Addad amaruz = état d'annexion
Addad ilelli = état libre
Talγa = forme
Akmam = temporel
Amdwen = atemporel
Agzul = résume (vient de Ssegzel = résumer)
Tasuqilt(tasuqqelt) = traduction (vient de ssuqel = traduire)
Amalay = masculin
Unti = féminin
Asget = pluriel
تعليقات
إرسال تعليق